Tuesday, March 30, 2010

MIDANGTE TANA PHUR RIT

Midangte tana phurrit siamna kawng tam tak a awm thei anga, thenkhat chuah tarlang ila. Khawvel thiamna sang zelah rimawi atana hmanraw changkang tak tak a lo chhuak ta a, inlamah leh motor-ah te pawh sound system tha tak tak hmangin zai leh rimawi kan ngaithla thei ta. Nimahsela midangte tana bengchheng khawpin thenkhat chuan an hmang a ni. Hetiang hmanaraw changkang hi a hman dan tawk kan zir thar a tul khawp mai. A dang leh chu Tow Wheeler thenkhatah chuan a engine ri tiring zual turin thildang an vuah a, chutiangin motor thenkhat pawh anih dan tur aia ri ring turin an khawih danglam bawk. Heng lirthei tlan thawm hi zanah phei chuan a ring zualin midang tan phurrit a tling tak zet a ni. Hetiang hi thawkkhat lai khan thuneituten an khap a, nimahsela khawuh taka kenkawhzui a nit a longe, aizawl khawpuiaih phei chuan hriattur a tam leh ta hle a ni.
Kawng zau laiah motor kan riah zel ta mai bawk a, kawng zauvin awmzia a nei thei meuh lo. Khawpui a piangah a nil eh zual. Tranasport Deptt. chuan hetianga midang tana harsatna siamte hi a tih nep dan a ngaihtuah dawn nia sawikha a ni a, a tak a thlen hun a nghahhlelhawm hle a ni.
Information Centra-a au chungchang pawh hi midangte tana phurrit tling thei a ni vet ho mai. Vantlang tana thupawimawh puan chu thil tul a ni. Nimahsela rikrum thil pawh ni lo, zan reh tawha puan fo hi pumpelh theih niin a lang a, YMA , Kohhran leh V/C information Centre hmanga kan tlangau dante pawh hi midangte tana phurrit siamlo thei angbera hman thiam a tul a ni.
Vantlang kawng nek chep zawnga khawsak te, bawlhhlawh leh tuichhe paih fimkhur loh vang bakah ranvulh anga midang tana rimchhia leh hnawk siam te hi midang tana phurrit langsar zual te an ni. Thenawm khawveng karah chuan thui tak kan lo inhrethiam pawh a ni thei e, nimahsela veng dang leh mikhual ten vantlang tana phurrit a tlinzia hi an hmu rang khawp mai. Nunphung pangngai ang maia kan neih thil thenkhat hi chu kan mikhual ten phurrit-ah an ngai tlat a ni. Heng kawngahte hian kan inenfiah a pawimawh hle a ni.
Zu zawrh leh ruih, sorkar leh khawtlangin an khap thil siam leh zawrh te hi midang tana phurrit siamna hluar tak tak te a ni awm e. Heng thil tha lo te laka inthiarfihlim tura nasa taka kan inzirtir a tul a ni.
Ruang lak pawh hi khawpuiah chuan a chintawk neih a tul ta khawp mai. KHawtlng tan, mipui tan phurrit a tling a ni. Chhiat tawh thil a ni a, intawrhpui loh thu chu a awm hauh lo. Nimahsela hmun thenkhatah chuan khawtlang tibuai lovin ruang lak a pumpelh theih a, nimahsela khawtlang kan tihbuai dan ngaihtuah lem lovin ruang kan intlawhtir fo a ni.
Mahni hmasial luat vanga midangte harsatna tawmpui pha lo kan pung tial tial a, hei hian Mizo society –ah hmun thuk tak a luah tan mek niin a lang. Midang te hlamchhiahin mahni duhzawng kan um vak a, chutiangin YMA leh kohhran huangchhung atanga khawnte sep tam lutuk te pawh hi thenkhat thenkhat tan phurrit a tling em tih te pawh hi bih chian a ngai vet ho a ni.
Kristian inzirtirnaah chuan Pathianin mitin mai hi mite dang tana malsawmna ni turin min kova. Bible-a kan hmuh danin Pathian chuan Abrahama hnenah ‘Nang malsawmna ni ang che’ a ti a ni. Midang tana phurrit nih chu sawi loh, midang tana malsawmna ni thei turin kristiante chu kan awm a tul a ni.
Khawtlang nun siam tha tura thil pawimawh tih tur tam tak zingah midang tana phurrit siam lo tura khawsak chu kan inzirtir sauh sauh a tul a ni.

Sunday, March 14, 2010

CHAPCHAR KUT HMAN DAN A PAWIMAWH

Mizo te hian kan hnam zia rang pholanna atana Chapchâr Kût kan hman ţhin dan chungchang-ah ngaihdan hrang hrang a awm a. Thenkhat chuan kan pi leh pu te hunlaia Chapchâr Kût an hman dan dik tak phaw chhuak thei ang bera hman an duhlaiin, Mizo hnam ziarâng leh lam hrim him pholanna hun remchanga hman duh pawl awm a ni bawk, heibak ah hian thenkhat chuan cultural exchange anga kalpuia, hnamdang te pawhin an hnam ziarâng an rawn pho lan ve theih nana hman te pawh pawi ti lovin, ram chhung hnam hrang hrang inpumkhatna atana hman thain an ring bawk a, an phalzau hle a ni.
Hnam ziarang leh kalphung hi khawvel hmasawn zelah a danglam hret hret veka, hei pawh hi ţhenkhat tan chuan hriatthiam a har a, nimahsela hun in a her chhuahpui tho tho si a; hetiang thleng pawha kan hriatthiam theihna tur atan a inzirtirna kan mamawh a ni. Mizoram chu kan vannei a, tlawmngaipawl tha tak tak kan nei a, heng te nêna ţang ho pawh hian khua leh veng tin-ah khawtlang nun danglam chho hrula culture vawnhim dan inzirtir theih a ni. Kan pi leh pute hunlaia tih ngai loh, Chapchar Kût-ah khuallian te pawh kan nei ta zel a, tumahin kan sawisêl hran lo, chutiang zêlin thil dang pawh a ţul chuan her rem hret hret a ngai thei a ni. Art and Culture Deptt hemi kawngah hian mawh an phur zual a, anni hian Kristian sakhaw ti hmêl hem lova Mizoculture vawn him theih dan an dap a ţul a, seminar leh workshop te pawh a tam thei ang buatsaihin, a ţul chuan research thlengin tih inhuam sela thil tangkai tak a ni ngei ang.
Intih changkanna vanga Mizo hnam ze hlauh zawnga khawsa an awm fo. Mizo lam leh inchei zahpui te pawh an awm a ni awm e. Mahni hnam lam leh zai dah hniama, hnam dang lam leh zai chawi vul zawk kan awm a ni mai thei, hnam dang zai leh lam pawh kan thiam chu a sual love, kan inchei danah pawh a hun leh hmun a zirin a Mizo reng thei kher lovang, a hriatthiamawm a, Mizo incheia inchei reng turin intihluih chi pawh a ni chuang love. Nimahsela kan hriat reng tur chu Khawvela Mizo te hlutna ber chu, hnam pakhat, culture leh tradition hran neia kan awm ve tlat hi a ni. Kan hnam zaį leh lâm-ah te hi chuan khawvelah a ber kan ni kum khua dawn, a neitu kan nih miau avangin. Kan hnam inchei leh lam te hi kan hnam ro hlu, khawvel hmundanga an neihve theih loh a ni, hnamdangin nei vein lo ti pawh ni sela, Mizo tih ang ti ve, Mizo tih ang zir ve an ni chauh dawn a, Mizote hi chu a tak tak, ‘original’ kan nih tlat reng dawn a, chuvangin khawvel hmuhah mawi taka kan pho lan thiam a tul deuh deuh dawn a, Chapchar Kut hi chumi atana hun remchang tak chu a ni a, tangkai taka kan hman chhoh zel a pawimawh dawn a ni.